Social Enterprise คืออะไร ทำไม สิงห์ปาร์ค เชียงราย จึงนำแนวความคิดนี้มาใช้

มีโอกาสได้แวะไปเชียงราย เลยได้แวะไปสิงห์ปาร์ค เชียงราย หรือที่เรียกกันติดปากว่าไร่บุญรอดฯ ครั้งนี้ไปแล้วเกิดความสงสัยถึงเหล่าคนงานที่คอยดูแลสวนและไร่นะครับ ว่าเป็นใครมาจากไหน สืบไปมาเลยรู้ว่า สิงห์ปาร์ค  ถูกสร้างขึ้นมาด้วยแนวความคิดแบบ Social Enterprise หรือกิจการเพื่อสังคมครับ ว่าแต่เป็นอย่างไรลองตามมาอ่านกันดูครับ

แต่ก่อนที่จะไปถึงเรื่อง Social Enterprise ตอนนี้ไปดูแปลงทดลองปลูกพริกฮาบาเนโรกันก่อนนะคับ จะได้เข้าใจว่า สิงห์ปาร์ค เชียงรายมีอะไรและทำอะไรบ้าง พริกฮาบาเนโร ได้ชื่อว่าเป็นพริกที่มีรสเผ็ดเป็นอันดับต้นๆ ของโลกเลยทีเดียว โดยแปลงทดลองนี้ปลูกเพื่อหาผลผลิตต่อไร่ เพื่อใช้ในการคำนวณว่าในทางธุรกิจแล้ว มีความคุ้มค่าหรือไม่

ที่ร้านภูภิรมย์ มีผลิตภัณฑ์จากพริกฮาบาเนโร นำมาทำเป็นเมนูอาหารใหม่ ไก่ผัดซอสพริกฮาบาเนโร โห.. ชิมแล้วเผ็ดซี๊ดถึงใจมากคับ ทานเพียงแค่ชิ้นเดียว ความเผ็ดร้อนผ่าวแบบพริกไทย แต่เผ็ดกว่าและฝังอยู่ในปากนานเลยครับ

นอกจากนี้ ยังได้ไปชมแปลงทดลองปลูกบลูเบอรรี่ด้วย แปลงปลูกบลูเบอรี่นี้ ผู้ดูแลบอกว่า มีนักวิชาการจากออสเตรเลียมาช่วยแนะนำวิธีในการปลูก โดยทดลองปลูก 3สายพันธุ์ คือ ไบร๊อกซี่ ที่มีรสเปรี้ยวและหวาน คนไทยจะนิยมทานกัน, มิสทรี่ มีรสเปรี้ยวนำ แต่มีกลิ่นเย็นๆ ในลำคอ, ชาร์ปบลู จะมีรสหวานไม่ค่อยเปรี้ยว ขั้นตอนนี้กำลังทำการทดลองศึกษาและเก็บข้อมูลต้นทุนของการปลูกว่าปลูกในไทยได้ดีไหม คุ้มค่าการลงทุนหรือไม่นะคับ

จะพบว่าในสิงห์ปาร์ค เชียงราย ได้มีการวิจัยและพัฒนา R&D ( Research & Development) เพื่อพัฒนาสายพันธุ์พืชหลายๆ ชนิดเพื่อไว้ใช้ในการปลูกจริง เพื่อช่วยให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน(Sustainable development)  เพื่อที่จะได้สร้างงาน สร้างรายได้ให้กับชุมชนท้องถิ่น(Local community) ที่จังหวัดเชียงราย

กลับมาที่เรื่อง Social Enterprise กันครับ โซเชียลเอ็นเทอร์ไพรส์นั้น เป็นแนวคิดที่ใช้กันทั่วโลก แนวคิดนี้คือจะเป็นกิจการที่สร้างขึ้นมาเพื่อพัฒนาสังคมให้ดีขึ้น โดยจะแตกต่างจาก CSR อย่างชัดเจนในแง่ของวัตถุประสงค์หลักของกิจการ คือถ้าเป็น CSR หรือชื่อเต็มว่า Corporate Social Responsibility จะหมายถึงความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมของกิจการ ซึ่ง CSR มักจะเป็นการนำผลกำไรที่ได้จากการดำเนินการของกิจการ มาคืนให้กับสังคม ส่วนใหญ่มักทำเป็นแคมเปญเพื่อสร้างภาพลักษณ์ให้แก่กิจการ ทำให้ส่วนมาก CSR มักไม่ถาวร ไม่ยั่งยืน เพราะจุดประสงค์หลักของกิจการคือกำไร หากมีกำไรจึงจะคืนให้กับสังคม แต่ถ้าเป็นกิจการแบบ Social Enterprise นั้น หมายถึงว่ากิจการนั้นต้องสร้างขึ้นมาเพื่อสังคมเป็นจุดประสงค์หลักเลย

โดยในประเทศไทยนั้น จะมีสำนักงานสร้างเสริมกิจการเพื่อสังคมแห่งชาติ หรือ Thai Social Enterprise Office ก่อตั้งขึ้นมาโดยรัฐบาล เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนกิจการเหล่านี้ช่วยผลักดันให้เกิดการพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืน (Sustainability) โดย Thai Social Enterprise Office ได้บอกถึงคุณลักษณะสำคัญของกิจการเพื่อสังคมไว้ว่า
1. เป้าหมายทางสังคมและสิ่งแวดล้อม ไม่ใช่ผลกำไรสูงสุด
2. มีรูปแบบการดำเนินการที่มีความยั่งยืนทางการเงิน
3. เป็นมิตรต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม
4. ผลกำไรกลับคืนสู่สังคมและเป้าหมายที่กำหนดไว้
5. ดำเนินการอย่างโปร่งใส จะเห็นได้ว่าได้บอกไว้อย่างชัดเจนว่า กิจการที่เป็น Social Enterprise นั้นต้อง มีการดำเนินธุรกิจที่สร้างผลกำไรได้แต่จุดประสงค์หลักต้องไม่ใช่เพื่อผลกำไร เป้าหมายสูงสุดของกิจการแบบ Social Enterprise นั้นต้องแก้ปัญหาสังคมหรือสิ่งแวดล้อม ดังนั้น โครงสร้างและความโปร่งใสของการบริหารจัดการจึงเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อเคลียร์ว่าผลกำไรไม่ได้ตกอยู่กับผู้ถือหุ้นหรือผู้บริหารเท่านั้น นอกจากนั้นสิ่งสำคัญคือการที่สังคมจะได้รับอะไรจากกิจการนั้นๆ ด้วย

จากการสังเกตคนงานที่มาทำงานในสิงห์ปาร์คนั้น จะพบว่ามีทั้งชาวไทยและชาวเขาเผ่าต่างๆ ก็มาทำงานให้กับทางสิงห์ปาร์คกัน โดยแน่นอนว่าการทำอย่างนี้ย่อมเป็นการสร้างงานให้กับคนในพื้นที่ เป็นการพัฒนาโดยใช้คนเป็นศูนย์กลาง(People centered) ของการพัฒนา ช่วยให้ทุกคนมีงานทำและลดปัญหาสังคม การว่างงานในจังหวัดเชียงรายได้เป็นอย่างดี

ในแง่ของตัว สิงห์ปาร์ค เชียงรายเอง การสร้างให้ตนเองเป็นแลนด์มาร์คที่คนไปเที่ยวเชียงรายต้องแวะมาเที่ยว นอกจากจะไปวัดร่องขุ่น บ้านดำ แล้ว สิงห์ปาร์ค ก็เป็นอีกสถานที่ท่องเที่ยวแห่งหนึ่งที่พลาดไม่ได้ ทำให้บริเวณโดยรอบของสิงห์ปาร์คเอง มีความคึกคักมากขึ้น และทางสิงห์ปาร์คเองมี นโยบายว่า จะไม่ใช้เงินทุนที่มีมากกว่าแย่งอาชีพจากผู้คนรอบๆ จะไม่มีการสร้างที่พักอาศัย เพราะเป็นการแย่งรายได้จากโรงแรมโดยรอบ ทำให้ผู้คนโดยรอบ sigha park chiangrai  จะมีความรู้สึกที่ดีกับทางกิจการค่อนข้างมาก หลังจากสิงห์ปาร์คเชียงรายได้ก่อสร้างขึ้นนั้น สิงห์ปาร์คมีส่วนช่วยให้ GDP ของจังหวัดเชียงรายเพิ่มขึ้น 2-3จุดเลยทีเดียว นอกจากนี้จากการสอบถามคนที่ทำงานอยู่ภายในนั้น ได้ความว่า สิงห์ปาร์ค ยังได้รับการสนับสนุนเงินทุนจากทางสิงห์อยู่บ้าง แต่ผลกำไรจากการดำเนินการนั้น ไม่ได้นำกลับไปคืนกับทางสิงห์ แต่จะนำมาเพื่อพัฒนา สิงห์ปาร์ค เชียงรายเท่านั้น

จากที่ได้ลองมองภาพรวมของสิงห์ปาร์ค เชียงรายแล้ว จึงพอสรุปได้ว่าเป็นกิจการแบบ Social Enterprise ที่ตั้งขึ้นมาเพื่อพัฒนาสังคมใน จ.เชียงราย ช่วยให้คนมีอาชีพมีรายได้มากขึ้น ส่งเสริมการท่องเที่ยวในตัวจังหวัด และการที่เงินที่ได้จากการดำเนินการจะวนกลับมาสู่กิจการเอง ทำให้เป็นการพัฒนาแบบยั่งยืน(Sustainability) สมกับที่เป็นกิจการเพื่อสังคม มีรายละเอียดเรื่องกิจการเพื่อสังคมหรือ Social Enterprise ที่น่าสนใจเพิ่มเติมด้านล่าง ลองอ่านได้เลย

• กิจการดี สังคมได้ แบบยั่งยืน กิจการเพื่อสังคม : SOCIAL ENTERPRISE ที่ สิงห์ ปาร์ค เชียงราย
• Social Enterprise : กิจการเพื่อสังคม กิจการของสิงห์ปาร์คเชียงราย
• Social Enterprise คนไทยได้อะไร..สิงห์ปาร์ค เชียงราย มีคำตอบ
• ชมเบื้องหลังของ Singha Park กับแนวคิดกิจการเพื่อสังคม Social Enterprise
• 5 ประโยชน์ ที่สิงห์ ปาร์ค เชียงราย ทำกิจการเพื่อสังคม
• Singha Park : A Social Enterprise สร้างกำไร ให้สังคม
• Social enterprise กับการคืนกำไรสู่สังคมอย่างแท้จริงและยั่งยืน
• Singha Park Chiang Rai อีกมุมของ Social Enterprise Thailand (กิจการเพื่อสังคม)
• จาก สิงห์ปาร์ค เชียงราย สู่ Social Enterprise จาก แหล่งท่องเที่ยว สู่ กิจการเพื่อสังคม ไทย

ขอขอบคุณข้อมูลจาก http://www.csrcom.com http://www.tseo.or.th